Rodzaje zapraw budowlanych - jakie wybrać?

1. Czym jest zaprawa murarska?

Nim przedstawione zostaną poszczególne rodzaje zapraw budowlanych oraz sposoby ich wykorzystania, w pierwszej kolejności warto odpowiedzieć na pytanie, czym jest zaprawa budowlana? To specjalistyczny produkt, który ma znakomite właściwości spajające poszczególne elementy. Wysokiej jakości zaprawa bywa mocniejsza i trwalsza od niektórych materiałów budowlanych, np. cegieł. Ponadto, warstwa zaprawy na ścianie nie tylko łączy wybrane elementy, ale i gwarantuje odpowiednią izolację akustyczną oraz cieplną. Zaprawa wyrównująca chroni również powierzchnię przed powstawaniem mikropęknięć, będących konsekwencją naturalnych ruchów konstrukcji. Zależnie od rodzaju zaprawy, można ją stosować zarówno na ścianach zewnętrznych, jak i wewnętrznych.

Zaprawy do murowania, masa szpachlowa, gips budowlany czy zaprawa do montażu to elementy właściwie niezbędne podczas prac budowlanych. Mieszanki powstałe na bazie takich substancji, jak cement, gips czy wapno, miesza się z wodą, a powstała w ten sposób masa jest bardzo stabilna i trwała. Wapno wykorzystywane jest przy pracach budowlanych od dawna, i mimo rozwijającej się technologii, wciąż jest szeroko stosowane. Wynika to z właściwości cieplnych tego materiału, elastyczności oraz łatwości naprawy ewentualnych pęknięć. Cement natomiast cechuje się większą ziarnistością. Do zapraw nie należy również dodawać sztucznych domieszek, gdyż często prowadzi to do zmniejszenia ich przyczepności lub wytrzymałości.

Zaprawa do posadzki przydaje się przy budowaniu podłogi (np. wylewka samopoziomująca czy wylewka anhydrytowa), lecz to nie wszystko – odpowiednie typy zaprawy wykorzystuje się do konstrukcji ścian czy ochrony powierzchni murów. Ponadto, istnieją zaprawy specjalistyczne, które stosowane są np. przy zabezpieczaniu budynków przed ogniem (zaprawy ogniotrwałe) czy czynnikami pogodowymi (zaprawy wodoodporne, zaprawy mrozoodporne), a także przy renowacji zabytków. Proporcje zaprawy tynkarskiej bezpośrednio decydują o rzeczywistych właściwościach mieszanki.

2. Rodzaje zapraw budowlanych

Zaprawy budowlane najczęściej dzieli się ze względu na ich skład. Zgodnie z tym podziałem wyróżnia się przede wszystkim:

• • zaprawy cementowe,
• • zaprawy wapienne,
• • zaprawy cementowo-wapienne,
• • zaprawy gipsowe i gipsowo-wapienne,
• • zaprawy gliniane i gliniano-wapienne.

Zaprawy cementowe

Zaprawy cementowe są przygotowywane z piasku, cementu (np. cement portlandzki) i wody. Najczęściej materiał ten stosowany jest w miejscach, które są narażone na intensywne działanie wody, takich jak choćby fundamenty, podłogi czy ściany konstrukcyjne. Powstałą masę dość trudno urobić, dlatego też nierzadko dodaje się mączkę żużlową. Zaprawę cementową można nakładać jedynie przez 3 godziny od chwili jej przygotowania.

Zaprawy wapienne i cementowo-wapienne

Czym jest zaprawa wapienna? To specjalna mieszanka powstała na bazie wapna lub ciasta wapiennego oraz wody z piaskiem. Najważniejszą cechą zaprawy wapiennej jest długi czas twardnienia, który wynosi nawet 8 godzin. Mieszankę wykorzystuje się przede wszystkim przy okazji wykonywania tynków wewnętrznych.

Połączeniem zapraw wapiennych i cementowych są zaprawy cementowo-wapienne i to one są najczęściej stosowane w dzisiejszym budownictwie. Nie dość, że łatwo je przygotować, to ponadto cechują się krótkim czasem wiązania i doskonałą wytrzymałością. Masę należy nałożyć w ciągu 5 godzin od urobienia.

Zaprawy gipsowe i gipsowo-wapienne

Zaprawy gipsowe i gipsowo-wapienne trudno przygotować, dlatego w ich składzie często pojawia się wapno. Mieszanki tego typu zupełnie nie sprawdzają się przy dużej wilgotności, dlatego nie należy ich stosować w miejscach narażonych na jej działanie. Zastosowanie zaprawy gipsowej sprowadza się np. do budowy ścianek działowych.

Coraz rzadziej spotyka się natomiast zaprawy gliniane i gliniano-cementowe. Z uwagi na ich wysoką wytrzymałość termiczną, spotykane są niemal wyłącznie przy okazji murowanych pieców.

3. Zaprawy budowlane i ich odporność na ściskanie

Bardzo ważną właściwością wszystkich zapraw jest odporność na ściskanie. Wyraża się ją przez specjalny parametr określany literą „M” oraz odpowiednią cyfrą. Im jest ona wyższa, tym mieszanka jest bardziej odporna na ściskanie. Najczęściej występują zaprawy budowlane o następujących parametrach:

• • M0,6 – sprawdzają się przy fundamentach w budynkach jednokondygnacyjnych,
• • M1 – idealne do wykonania wierzchniej warstwy, narzut i obrzutek przy tynkach zewnętrznych lub wewnętrznych,
• • M2 – zaprawy z tym oznaczeniem nadają się do murowania ścian naziemnych lub zaprawy wyrównawczej,
• • M4 – mieszanki cementowe o takim parametrze służą do murowania ścian, sklepień oraz fundamentów, zaprawa cementowo-wapienna natomiast przydaje się do osadzania okładziny kamiennej i murowania ścian,
• • M7 – zaprawy M7 sprawdzają się jako narzut dla tynków zewnętrznych oraz przy murowaniu na bardzo zawilgoconych gruntach,
• • M15 – takie zaprawy wykorzystywane są do wykonania podłoża posadzki, sklepień, filarów i murów.

Wśród zapraw murarskich wyróżnia się także zaprawy o właściwościach specjalnych, które trudno ująć w uprzednio wymienionych kategoriach. Są to m.in.:

• • zaprawy ciepłochłonne – ich rola sprowadza się do poprawienia parametrów izolacji termicznej ścian. Wykorzystywane są np. przy murowaniu ścian jednowarstwowych, świetnie sprawdzają się przy eliminowaniu tzw. mostków termicznych;
• • zaprawy ogniotrwałe – jak słusznie wskazuje nazwa, opierają się działaniu ognia, dlatego też stosowane są np. w kominkach i piecach. Ich głównym składnikiem jest szamot;
• • zaprawy mrozoodporne i zaprawy wodoodporne – opierają się oddziaływaniu niskich temperatur oraz wilgoci;
• • zaprawy bezskurczowe – wykorzystywane do uzupełniania ubytków w betonie, gdzie znajdują się kotwy mechaniczne i inne elementy stalowe;
• • zaprawy na kruszywie barytowym – chronią przed działaniem promieniowania jonizującego;
• • zaprawy cienkowarstwowe – bardzo łatwo je przygotować, wystarczy zwykły pojemnik na zaprawę murarską oraz mieszadełko. Zaprawa cienkowarstwowa często określana jest też jako gładź szpachlowa, gładź gipsowa czy gips szpachlowy. Niektórzy producenci stosują ich nazwy zamiennie, co nie do końca jest zgodne z faktem. Gładzie szpachlowe bez szlifowania to np. gładź bezpyłowa, która gwarantuje gładką powierzchnię bezpośrednio po nałożeniu.

4. Jak wybrać zaprawę murarską?

Decydując się na określony typ zaprawy budowlanej najlepiej wziąć pod uwagę jej zastosowanie oraz właściwości. Aby ułatwić podjęcie wyboru, wprowadzono uniwersalne oznaczenia, zgodnie z którymi wyróżnia się następujące typy mieszanek:

• • GP – zaprawy tynkowe ogólnego przeznaczenia,
• • LW – zaprawy tynkarskie lekkie,
• • CR – zaprawy tynkarskie barwione,
• • OC – zaprawy tynkarskie jednowarstwowe do stosowania na zewnątrz,
• • R – zaprawy renowacyjne,
• • T – zaprawy tynkarskie izolujące cieplnie.

Pozwala to na o wiele szybsze znalezienie optymalnej zaprawy. Najbardziej uniwersalne są oczywiście zaprawy GP, czyli ogólnego przeznaczenia, są również obecnie najpopularniejsze. Jeśli nie masz pewności, jaki typ zaprawy wybrać, zasięgnij rady eksperta budowlanego.